Rozwód z toksykiem

W obecnych czasach, dzięki coraz szybszemu rozwojowi wielu dziedzin nauki, w tym psychologii czy psychiatrii, ludzie są bardziej świadomi, nie tylko swojego zdrowia fizycznego, ale i psychicznego. Obecne pokolenie zaczyna zauważać, że wiele zachowań, które kiedyś były społecznie akceptowalne i wszechobecne, tak naprawdę powinny być wyeliminowane, albowiem maja znamiona tzw. toksyczności. Jest wiele powodów i cech, które możemy tak określić. Jeżeli natomiast dana osoba jest toksyczna, a jednocześnie pozostaje w związku, na przykład małżeńskim, jej nieprawidłowe zachowania wpływają na całą relację. Dlatego też często małżeństwa, w których jedna ze stron „jest toksyczna” kończą się rozwodem. Takie sprawy często są bardzo trudne i wymagające (głównie emocjonalnie) z uwagi na zachowanie drugiej strony. Dlatego też warto dobrze się do takiego procesu przygotować.

O tym jak poznać toksyczny związek oraz jak dobrze przygotować się do jego zakończenia poprzez rozwód, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Po czym poznać toksyczny związek?

Na początku należy wskazać, że nie istnieje jedna definicja toksycznego związku. Jest bowiem wiele cech i zachowań, które jako toksyczne można zakwalifikować. Jednak jako przykłady najczęściej występujących można wskazać chociażby zburzenia narcystyczne, chorobliwa zazdrość, obsesyjna miłość (stalking), różne nieleczone zaburzenia osobowości np. borderline, zachowania przemocowe – zarówno przemoc fizyczna, psychiczna jak i ekonomiczna.

Toksyczny związek można zatem poznać po występowaniu w nim objawów ww. zaburzeń, choć nie tylko. Ogólnie można wskazać, że jest to związek emocjonalny, pełen niezdrowych zachowań, które łatwo jest zauważyć, w szczególności obserwując relację „z boku”. W toksycznych małżeństwach jego strony nie są równorzędnymi partnerami. Jedna strona, która charakteryzuje się toksycznością, jest na pozycji wyższej. Relacja taka charakteryzuje się niestabilnością – chwile wybuchów, awantur czy agresji mieszają się z radosnymi, emocjonalnymi i pełnymi miłości, a nawet namiętności momentami. To z kolegi powoduje, że osoba niezaburzona, dzięki tym dobrym chwilą, ciągle karmi się nadzieją, że toksycznemu partnerowi jednak na niej zależy i gorąco wierzy w zmianę jego zachowania. To z kolei wpływa na jeszcze głębsze uzależnienie osoby od toksycznego małżonka. Osoba będące w toksycznym związku zaczyna czuć się coraz mniej atrakcyjna i zaczyna uważać, że nie zasługuje na nic lepszego, co sprawia, że jeszcze trudniej jej uciąć toksyczną relację i być szczęśliwą.

Jednocześnie, małżonek uwikłany przez drugiego w toksyczną relację jako jedyny stara się o to, aby związek jakoś funkcjonował. Dba o toksycznego partnera, robi wszystko żeby był szczęśliwy i od niej nie odszedł. To z kolei na dłuższą metę, najczęściej powoduje poczucie osamotnienia, a z drugiej strony poczucie winy, że pomimo jej starań w związku nic się nie poprawia.

Przesłanki prawne orzeczenia rozwodu

Odnośnie natomiast kwestii prawnych i formalnego rozstania z osobą toksyczną, należy wspomnieć o uregulowaniach prawnych w zakresie rozwodu, tj. kiedy w ogóle będzie on dopuszczalny. Zgodnie z art. 56 §1 k.r.o. przesłanką do orzeczenia przez sąd rozwodu jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Z uwagi na to sam fakt, że jeden z małżonków popadł w chorobę psychiczną i stał się psychopatą, nie będzie od razu stanowił samoistnej podstawy do orzeczenia tego rozwodu przez sąd. Jego stan psychiczny musi bowiem spowodować ten trwały i zupełny rozkład więzi, tzn. być jego przyczyną, a małżonek żądający rozwodu musi to wykazać.

O rozkładzie takim możemy mówić kiedy nastąpi zerwanie łącznie wszystkich trzech więzi występujących między małżonkami, tj. duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. Toksyczna osobowość małżonka musi zatem do tego rozpadu doprowadzić – jej skutkiem musi być wygaśnięcie między mężem a żoną co najmniej jednej z wyżej wymienionych więzi. Oznacza to, że przed momentem, w którym zaczęły uaktywniać się toksyczne zachowania osoby zaburzonej, małżeństwo funkcjonowało poprawnie – nie było w nim żadnych oznak rozpadu jakiejkolwiek więzi między stronami, a cały proces rozpadu rozpoczął się właśnie po radykalnej zmianie zachowania się małżonka-toksyka.

Toksyczna osobowość małżonka a rozwód z orzeczeniem o winie

W przypadku, w którym przyczyną rozwodu będzie toksyczna osobowość małżonka, orzeczenie przez sąd o winie bądź odstąpienie o jej orzekaniu wygląda jednak nieco inaczej. Po pierwsze trzeba będzie ustalić czy toksyczną osobowość można już określić jako zaburzenie psychiczne, czy tylko negatywnie oceniane cechy charakteru. Jest to o tyle istotne, że choroba psychiczna zawsze będzie okolicznością niezawinioną przez małżonka. Nie można przecież celowo zapaść na jakąś chorobę – jest to proces całkowicie niezależny od nas.

Dlatego też, jeżeli Sąd (najpewniej po opinii biegłych psychiatrów) uzna, że toksyczność jest już chorobą psychiczną, a zarazem jest to jedyny powód, dla którego żądamy orzeczenia rozwodu, Sąd nie powinien uznać małżonka chorego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Natomiast w przypadku osobowości toksycznej, rozwodu z wyłącznej winy tego małżonka będzie można żądać, jeżeli przed popadnięciem w ten stan małżonek ten dopuścił się czynów uzasadniających przypisanie mu winy za trwały i zupełny rozkład pożycia.

Czy toksyczne małżeństwo zawsze musi skończyć się rozwodem?

Po omówieniu niniejszego zagadnienia pojawia się zatem pytanie – czy toksyczne małżeństwo zawsze musi skończyć się rozwodem? Nie da się udzielić na nie jednoznacznej odpowiedzi, bowiem zawsze wszystko zależy od konkretnej sytuacji i okoliczności.

Przede wszystkim, jeżeli toksyczny partner uświadomi sobie, że ma pewne zaburzenia i to w nim tkwi problem, a to z kolei spowoduje chęć do zmiany, związek można naprawić. Tym bardziej, jeżeli druga strona, również tego chce. Pomocna może być nie tylko terapia małżeńska, ale przede wszystkim terapia indywidulana dla małżonka z toksycznymi zachowaniami. Tak naprawdę większość toksycznych małżeństw można zbudować na nowo i żyć w zdrowej relacji, pod warunkiem, że obie strony tego realnie chcą i dążą do zmian. Często jednak nie jest to możliwe bez pomocy specjalistów jak psycholog, seksuolog czy psychoterapeuta – zależnie od konkretnego przypadku.

Oczywiście nie należy także zapominać, że są i takie przypadki, w których nie jest możliwym inne rozwiązanie problemu toksyczności w małżeństwie jak tylko rozwód. W szczególności jeśli dana osoba tkwi w toksycznej relacji latami, krzywdy których doznała mogą być na tyle duże, że nie ma ona dłużej siły ani chęci do walki o związek, a ich wybaczenie zwyczajnie nie jest możliwe. Często również toksyczny małżonek wcale nie dostrzega w sobie problemu, a zatem nie będzie dążył do zmian – wtedy rozwód może okazać się jedynym wyjściem.

Podsumowując, jeżeli toksyczna osobowość małżonka spowodowała rozpad więzi pomiędzy małżonkami, w szczególności więzi duchowej, żądanie rozwodu z tej przyczyny jest jak najbardziej możliwe. Natomiast nie każdy toksyczny związek małżeński musi skończyć się rozwodem. Wszystko zależy od okoliczności danej relacji, a przede wszystkim od chęci do zmian u małżonków.

W przypadku chęci rozwiedzenia się z osobą toksyczną, zalecamy zatem zwrócenie się do profesjonalnego, doświadczonego w sprawach rozwodowych adwokata, który udzieli fachowej porady prawnej i pomoże przeprowadzić przez cały proces rozwodowy.