Nakłady na konkubinat a bezpodstawne wzbogacenie
W dzisiejszych czasach coraz bardziej popularne stają się związki nieformalne, tzw. konkubinat. Znaczna ilość par podejmuje bowiem decyzje o życiu razem bez zawierania oficjalnego związku małżeńskiego. Taka sytuacja, choć niewątpliwie ma wiele plusów, w przypadku rozstania może powodować również wiele problemów natury prawnej. Wszelkie kwestie związane z nakładami na związek, poczynionymi wydatkami, wspólnymi zakupami itp. nie są tak dokładnie uregulowane i chronione przez prawo, jak w przypadku małżeństwa.
W związku z tym po rozstaniu, gdy przychodzi czas na rozliczenia konkubinatu, pojawia się wiele problemów i zawiłości. Jednym z istotnych problemów, które mogą pojawić się po zakończeniu takiego związku, jest kwestia nakładów poczynionych przez jednego z partnerów na majątek drugiego.
O tym czy można żądać zwrotu tych nakładów, co można do nich zaliczyć oraz jakie przepisy prawa mają zastosowanie w takich sytuacjach dowiesz się z niniejszego artykułu.
Czym jest konkubinat?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić co w ogóle należy rozumieć pod pojęciem konkubinatu. Konkubinat to faktyczny związek dwóch osób, które nie są połączone węzłem małżeńskim, ale prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Prawo polskie nie reguluje szczegółowo kwestii związanych z konkubinatem. Oznacza to, że nie istnieją przepisy określające prawa i obowiązki konkubentów.
W związku z tym do konkubinatu nie można stosować przepisów o małżeństwie. Odnosi się to również do zawartych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przepisów dotyczących stosunków majątkowych małżeńskich, w tym rozliczeń następujących po ustaniu wspólności. Mimo tego, w praktyce związek taki w większości przypadków nie różni się od małżeństwa – partnerzy razem mieszkają, wspólnie opłacają rachunki, zakupy czy nawet razem kupują nieruchomość i inne rzeczy. Dlatego też nie budzi wątpliwości, że po rozstaniu rozliczenie kwestii majątkowych jest konieczne. Pojawia się zatem pytanie – jaka i czy w ogóle jest podstawa prawna do dokonywania takich rozliczeń?
Czym są nakłady na konkubinat? Co można zaliczyć do nakładów na konkubinat?
Na początku należy usystematyzować jeszcze czym będą owe nakłady na konkubinat oraz co można do nich zaliczyć. Nakłady na konkubinat to wszelkie świadczenia pieniężne lub rzeczowe, które jeden z partnerów wnosi na rzecz wspólnego gospodarstwa domowego lub majątku drugiego konkubenta. Mogą to być m.in.:
- nakłady na mieszkanie – remonty, modernizacje, zakup mebli, sprzętów AGD,
- nakłady na samochód – spłaty rat leasingowych, naprawy, ubezpieczenie,
- nakłady na wspólne przedsięwzięcia – inwestycje, prowadzenie działalności gospodarczej, wspólna firma itp.,
- inne nakłady – na przykład opłacanie rachunków (gaz, prąd, woda), zakup produktów spożywczych, leków czy odzieży i kosmetyków.
Czym jest bezpodstawne wzbogacenie?
Bezpodstawne wzbogacenie to sytuacja, w której jedna osoba uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby, bez podstawy prawnej. Oznacza to, że wzbogacenie nie było związane z żadnym zobowiązaniem prawnym lub umową.
Aby mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu, muszą być zatem spełnione następujące przesłanki:
- wzbogacenie jednej osoby (wzrost majątku jednej osoby),
- ubóstwo drugiej osoby (zmniejszenie majątku drugiej osoby),
- związek przyczynowo-skutkowy między wzbogaceniem jednej osoby, a zubożeniem drugiej osoby,
- brak podstawy prawnej ww. wzbogacenia.
Podstawą prawną roszczeń o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia są przepisy Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 405 i 410. W przypadku rozliczenia konkubinatu najczęściej stosuje się właśnie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Oznacza to, że partner, który poniósł nakłady na majątek drugiego partnera, może domagać się ich zwrotu, jeśli nie istniała żadna umowa lub zobowiązanie prawne uzasadniające te nakłady.
Jako przykład takiej sytuacji można wskazać tę, w której partner przez lata przekazywał środki finansowe partnerce, z których to środków spłacała kredyt na mieszkanie, który tylko i wyłącznie ona zaciągnęła (tylko ona jest stroną umowy). Sytuacje takie w praktyce wynikają z faktu, że będąc w poważnym związku z reguły nikt nie zakłada rozstania. Partner przekazując określone środki finansowe przypuszcza, że związek będzie trwał, a partnerzy będą razem w danym lokalu wspólnie mieszkać i prowadzić wspólnie gospodarstwo domowe. Gdy jednak związek się rozpadnie, a zatem zakończony zostanie konkubinat, wszelkie ww. świadczenia na mieszkanie dokonane przez partnera należy uznawać za nienależne i za podlegające zwrotowi. W takiej zatem sytuacji możemy mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu partnerki.
Warto także pamiętać, że nakładem będzie także wkład osobisty w majątek partnera. Na przykład, jeżeli partner jest budowlańcem i sam własną pracą fizyczną pomagał w budowie domu, który jest własnością partnerki – te nakłady osobiste w postępowaniu o rozliczenie również będą brane pod uwagę i wyceniane (najczęściej przez biegłego) na konkretną, oczywiście oszacowaną w przybliżeniu kwotę. Korzyścią partnerki będą tu bowiem zaoszczędzone przez nią wydatki, jakie bez zaangażowania partnera w budowę poniosłaby, gdyby musiała zapłacić za to specjaliście. Oczywiście wszystkie nakłady w postępowaniu sądowym muszą być należycie udowodnione – za pomocą dokumentów, faktur, rachunków, wydruków z rozmów stron czy świadków.
Podsumowując, kwestie związane z rozliczeniem majątkowym po zakończeniu konkubinatu są bardzo złożone i wymagają indywidualnego podejścia. Rozliczenie nakładów dokonanych w trakcie trwania związku partnerskiego jest bardzo trudne, jednak nie niemożliwe. Dlatego w przypadku konieczności dokonania takich rozliczeń, zachęcamy do zwrócenia się do profesjonalnego pełnomocnika, który udzieli fachowej porady prawnej w tym zakresie i pomoże dokonać stosownych rozliczeń.
0 komentarzy