Kto jest zobowiązany do podpisania umowy pożyczki?

Jeżeli jedną ze stron umowy pożyczki jest członek zarządu spółki a drugą spółka, wówczas umowę w imieniu spółki podpisuje pełnomocnik powołany przez zgromadzenie wspólników lub rada nadzorcza. W przypadku reprezentacji spółki przez radę nadzorczą przyjmuje się, że wystarczy, by pod umową pożyczki złożyli podpis reprezentanci rady (zgodnie z uchwałą lub regulaminem), a podpis ten został poprzedzony uchwała podjęta przez radę i wyrażającą zgodę na zawarcie umowy. Niekiedy przyjmuje się, że umowę taką musza podpisać wszyscy członkowie rady. Przy tego rodzaju umowach ustawodawca wprowadza dwa wymogi w celu ochrony spółki – uzyskanie zgody zgromadzenia wspólników na zawarcie umowy z członkiem zarządu oraz konieczność szczególnej reprezentacji.

Należy jednak zwrócić uwagę, że zastosowanie art. 15 § 1 k.s.h. do sytuacji, gdy spółkę reprezentuje specjalny pełnomocnik, różni się od przypadku, gdy za spółkę działa rada nadzorcza. Źródłem upoważnienia pełnomocnika do reprezentowania spółki w umowie pożyczki z członkiem zarządu jest bowiem zawsze uchwała zgromadzenia wspólników.

Można uznać zatem, że w przypadku powołania uchwałą zgromadzenia wspólników pełnomocnika do zawarcia umowy pożyczki z członkiem zarządu, uchwała o powołaniu – wyraźnie określająca umowę, która ma być zawarta – jest równoznaczna z udzieleniem zgody zgromadzenia na jej podpisanie. Nie ma więc potrzeby, aby po ustanowieniu pełnomocnika, zgromadzenie wspólników podejmowało jeszcze dodatkową uchwałę o zgodzie na wstąpienie przez pełnomocnika w umowę, do zawarcia której został powołany. Natomiast gdy spółkę reprezentuje rada nadzorcza, musi ona wystąpić do zarządu z żądaniem zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników w sprawie udzielenia zgody na zawarcie umowy z art. 15 § 1 k.s.h. z członkiem zarządu. Należy przyjąć, że rada nadzorcza powinna przedstawić zgromadzeniu wspólników doprecyzowany projekt umowy (nie ma przeszkód, aby rada przedłożyła umowę podpisaną już przez członka zarządu).

Czy członek zarządu spółki z o.o. może żądać od pozostałych członków zwrotu należności?

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 22 sierpnia 2007 r. (sygn. akt III CZP 75/07) członek zarządu spółki z o.o., odpowiedzialny za jej zobowiązania z mocy art. 299 § 1 k.s.h., który jest jednocześnie wierzycielem tej spółki z tytułu udzielonej jej pożyczki, może – na podstawie art. 376 k.c., to jest stosownie do zasad odpowiedzialności solidarnej przewidzianej w tym przepisie – żądać od każdego z pozostałych członków zarządu zwrotu odpowiedniej części należności.

Zgodnie z treścią art. 376 k.c., jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.