„Kluczyki za podwójny gaz” czyli o konsekwencjach prawnych prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu
Mimo rosnącej świadomości społeczeństwa i coraz popularniejszych akcji społecznościowych, informujących o konsekwencjach jazdy ,,na podwójnym gazie”, liczba przypadków, w których kierowcy zatrzymywani są pod wpływem alkoholu, jest wciąż bardzo wysoka. Częste są przypadki, w których kierowcy nieświadomie dopuszczają się złamania przepisów, nie zdając sobie sprawy, że konsekwencje wcześniejszego spożywania alkoholu mogą być w dalszym ciągu wyczuwalne w wydychanym powietrzu. Skutki są jednak bolesne: niezwłoczna utrata prawa jazdy, wyrok karny i orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów samochodowych.
Co dokładnie grozi nam za ,,podwójny gaz” za kierownicą i jakie środki ratują kierowcę przed ,,utratą kluczyków”? Wątpliwości wyjaśnia adwokat Angelika Rucińska.
PROWADZENIE POD WPŁYWEM JAKO WYKROCZENIE
W zależności od poziomu alkoholu u osoby kierującej pojazdem, prowadzenie pod wpływem może stanowić bądź wykroczenie, bądź przestępstwo.
Przepis art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń stanowi, że kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. Tej samej karze podlega, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd, niż określony w § 1 (art. 87 § 1a k.w.)
Stan nietrzeźwości, zgodnie z art. 46 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zachodzi w tedy, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Z kolei w rozumieniu art. 115 § 16 k.k. stan nietrzeźwości zachodzi, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5‰ albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Natomiast stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do (art. 46 ust. 2 AlkU):
- stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Przypomnienia wymaga, że brak zgody na poddanie się w sposób nieinwazyjny badaniu wydychanego powietrza, tj. poprzez użycie urządzenia elektronicznego, uprawnia do przeprowadzenia badania krwi, celem ustalenia zawartości w organizmie alkoholu.
PROWADZENIE POJAZDU
Szczególnie istotne dla rozważenia znamion wykroczenia z art. 87 k.k.w. staje się rozumienie, wydawałoby się oczywistego pojęcia ,,prowadzić”. Rodzi się bowiem pytanie, czy osoba, prowadząca rower obok siebie, znajdując się w strefie zamieszkania, wyczerpuje znamiona czynu z art. 87 k.k.w. i podlega przewidzianej w powyższym przepisie karze.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego przyjęło jednak stanowisko, że „oskarżony ani nie uruchomił silnika motocykla, ani też pojazdem tym nie jechał, a jedynie pchał go siłą własnych mięśni na pewnym odcinku trasy”. Skoro zaś tak, to nie może on być uznany za osobę prowadzącą sensu stricto pojazd mechaniczny, gdyż opisane wyżej jego działanie, zakwalifikowane jako usiłowanie popełnienia przestępstwa komunikacyjnego, faktycznie utożsamia je z sytuacją pieszego” (por. wyrok SN z dnia 11 marca 1971 r., N 9/71, OSNKW 1971, Nr 6, poz. 95).
W związku z ugruntowaną linią orzeczniczą przyjąć zatem należy, że przez prowadzenie rozumieć należy podejmowanie czynności związanych bezpośrednio z ruchem pojazdu, a więc władanie mocą silnika, nadawanie pojazdowi ruchu i kierunku.
SANKCJE ZA WYKROCZENIE
Sprawcy wykroczenia prowadzenia pojazdu po użyciu alkoholu grozi alternatywnie kara aresztu – od 5 dni do 30 dni, albo kara grzywny nie niższej niż 50 zł (do 5.000 zł – art. 24 § 1 k.w.). Zgodnie z ogólną dyrektywą, wyrażoną w przepisie art. 35 k.w. pamiętać należy, że w sytuacji, gdy ustawa daje możliwość wyboru między karą aresztu a inną karą, areszt można orzec tylko wtedy, gdy czyn popełniono umyślnie, a za orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu lub okoliczności sprawy świadczą o demoralizacji sprawcy albo sposób działania zasługuje na szczególne potępienie.
Jedynie w wyjątkowych sytuacjach możliwe będzie złagodzenie kary poprzez wymierzenie kary nagany, jak również odstąpienie od jej wymierzenia (biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy).
Nadto, w razie popełnienia przedmiotowego wykroczenia, obligatoryjnie orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów, który to środek jest wyjątkowo dotkliwy dla kierowców, pozbawiając ich możliwości przemieszczania się samochodem. Środek ten zostanie orzeczony na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Podkreślenia wymaga również, że dla powyżej opisanych zachowań ustawodawca nie przewiduje karalności usiłowania, co oznacza, że samo zajęcie miejsca za kierownicą z zamiarem prowadzenia pojazdu (a zatem usiłowanie), pozostaje bezkarne.
PROWADZENIE POD WPŁYWEM JAKO PRZESTĘPSTWO
Nietrzeźwość kierowcy prowadzącego pojazd mechaniczny (lub znajdującego się pod wpływem środka odurzającego), wypełnia znamiona czynu zabronionego, stypizowanego w art. 178a k.k. Za powyższy czyn ustawa przewiduje karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo karę pozbawienia wolności do lat 2. Co istotne, już sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą odpowiedzialność, chociażby pojazd był prowadzony prawidłowo i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa. Przy czym przestępstwo to może być popełnione w każdym miejscu, w którym odbywa się ruch pojazdów i nie jest wymagane, by pojazd znajdował się na drodze publicznej.
Zważyć też należy na kwalifikowany typ przestępstwa, określony w § 4 komentowanego przepisu, zgodnie z którym jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Opisywane przestępstwo może być popełnione wyłącznie umyślnie, co oznacza, że odpowiedzialność na podstawie komentowanego przepisu ma miejsce wówczas, gdy sprawca ma świadomość, że znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, jak i wtedy, gdy przewiduje, że w wyniku upływu czasu alkohol nie uległ jeszcze wydaleniu z organizmu i na to się godzi. Nie ma zatem znaczenia kwestia ewentualnego błędu urządzenia pomiarowego, na podstawie którego sprawca stwierdził, że nie znajduje się w stanie nietrzeźwości.
PROWADZENIE POJAZDU MIMO ORZECZENIA ZAKAZU – CZY TO MOŻLIWE?
Przepisem, który otwiera możliwość prowadzenia pojazdu pomimo orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, jest przepis art. 182a k.k.w. Zgodnie z jego brzmieniem, jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat, sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110). Oznacza to, że sprawca będzie mógł zasiąść za kierownicą pojazdu, ale wyłącznie wyposażonego w tzw. blokadę alkoholową, czyli urządzenie techniczne, uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu w przypadku, gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. Zanim kierowca uruchomi silnik takiego pojazdu, będzie zatem musiał dmuchnąć w ustnik.
Podkreślić jednak należy, że zmiana wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową jest możliwa tylko wówczas, jeżeli postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
0 komentarzy