Alimenty od dziadków – czy można ich dochodzić?

Nie ulega wątpliwości, że zobowiązanymi do alimentacji na rzecz dziecka w pierwszej kolejności są oczywiście jego rodzice. Jednak pomimo tego, że zaspokajanie usprawiedliwionych, bieżących potrzeb dziecka należy do obowiązków zarówno ojca jak i matki, nie zawsze wypełniają oni ten obowiązek.

Pojawia się zatem pytanie – czy ktoś inny poza rodzicami, na przykład dziadkowie, może być zobowiązany do płacenia alimentów na dziecko?

O tym czy dziadkowie są zobowiązani do płacenia alimentów na rzecz dziecka, w jakich sytuacjach jest to możliwie oraz jak dochodzić alimentów od dziadków dowiesz się z niniejszego artykułu.

Kiedy możliwe jest dochodzenie alimentów od dziadków?

Zawsze należy pamiętać, że w pierwszej kolejności do płacenia alimentów na rzecz dzieci zobowiązani są ich rodzice. Niekiedy jednak zdarzają się w życiu różne sytuacje, w których ten obowiązek rodziców nie może lub nie jest spełniany, więc może zdarzyć się tak, że obciążać on będzie także dalszych krewnych w linii prostej, a zatem właśnie m.in. dziadków względem swoich wnuków. Jednak, aby dochodzenie alimentów od dziadków było możliwe, musi dojść do spełnienia określonych w przepisach przesłanek.

Zgodnie z art. 132 k.r.i.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Uregulowanie to oznacza, że gdy żaden z rodziców nie ma dostatecznych możliwości finansowych do jakiegokolwiek zaspokajania potrzeb dziecka – jest to zatem niemożliwe ze względu na przykład na trwałą chorobę czy bezdomność, bądź też, gdy żaden z rodziców nie żyje, można domagać się alimentów od kolejnego po rodzicach krewnego, tj. właśnie dziadków.

Zatem alimentów od dziadków można dochodzić de facto w trzech sytuacjach:

• gdy oboje rodzice nie żyją, bądź nie żyje jeden z nich, a drugi nie jest w stanie płacić alimentów nawet w części,
• gdy żaden z rodziców nie jest w stanie spełniać obowiązku alimentacyjnego nawet w części (np. uległ wypadkowi, poważnej chorobie),
• gdy uzyskanie na czas potrzebnych środków finansowych staje się niemożliwe lub istnieją znaczne trudności w ich otrzymaniu, np. z powodu braku kontaktu z ojcem lub z matką.

Zawsze należy pamiętać o jeszcze jednym warunku ogólnym, aby w ogóle móc starać się o alimenty od dziadków, tj. stan niedostatku u dziecka, a zatem niemożność bądź nadmierna trudność w zaspokojeniu podstawowych oraz uzasadnionych potrzeb dziecka. Obowiązek alimentacyjny dziadków jest bowiem ograniczony występowaniem niedostatku u wnuka, odmiennie niż obowiązek alimentacyjny rodziców, którzy są zobowiązani do dostarczania dziecku środków utrzymania, nawet jeżeli podstawowe potrzeby dziecka są już zaspokojone.

Wysokość alimentów od dziadków

W pierwszej kolejności należy przede wszystkim podkreślić, że alimenty od dziadków nie są pochodną alimentów zasądzonych od rodzica. Oznacza to, że na przykład jeżeli Sąd zasądził od matki kwotę 500 złotych miesięcznie, to tyle samo zasądzi także od dziadka na rzecz wnuka. Wysokość alimentów od dziadków każdorazowo będzie bowiem ustalana przez Sąd biorąc pod uwagę indywidualne okoliczności każdej ze spraw, przede wszystkim stopień niedostatku u wnuka oraz możliwości finansowe i zarobkowe dziadków.

Kwota alimentów od dziadków będzie się najczęściej zatem różnić od tej zasądzonej od rodzica, bowiem dziadkowie będą zobowiązani tylko do pokrywania kosztów niezbędnych do utrzymania dziecka jak wyżywienie, potrzeby mieszkaniowe czy ubrania, nie natomiast różne dodatkowe rzeczy, które uzasadniają wysokość alimentów zasądzonych od rodziców jak np. dodatkowe zajęcia i pasje dziecka (jazda konna, basen, piłka itp.). Celem zasądzenia alimentów od dziadków jest bowiem pomoc w wyjściu dziecka z sytuacji niedostatku.

Pozew o alimenty od dziadków

W sytuacji, w której wystąpiły okoliczności omówione wyżej i zgodnie z prawem możemy domagać się zasądzenia alimentów od dziadków, należy oczywiście do właściwego Sądu złożyć pozew o alimenty.

Pozew o alimenty od dziadków, jak każde pismo procesowe powinien czynić zadość wymaganiom określonym w przepisach. Powinien on zawierać:

• miejscowość i datę sporządzenia,
• oznaczenie Sądu do którego jest kierowany,
• oznaczenie stron, tj. uprawnionego do alimentów czyli dziecka oraz zobowiązanych czyli dziadków (imię i nazwisko, adres do doręczeń, numer PESEL),
• wartość przedmiotu sporu, tj. żądana kwota alimentów pomnożona razy 12 miesięcy,
• nazwę pisma, tj. pozew o alimenty,
• żądanie pozwu, tj. zasądzenie od dziadków na rzecz dziecka alimentów w kwocie X złotych miesięcznie,
• uzasadnienie żądania wraz z dowodami na jego poparcie,
• podpis osoby składającej pozew.

Uzasadnienie powinno przede wszystkim wskazywać na wszystkie okoliczności omówione wyżej, które zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem uprawniają do dochodzenia alimentów od dziadka, tj. przede wszystkim trzeba należycie wykazać, że dziecko znajduje się w niedostatku, a także udowodnić wszystkie okoliczności, które wskazują, że rodzice nie mają możliwości i nie spełniają swojego obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Co ważne, pozew o alimenty od dziadków nie podlega opłacie.

Czy dziadkowie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego?

Tak, może dojść do sytuacji, w której zgodnie z prawem dziadkowie, często nawet pomimo niedostatku wnuka, będą mogli uchylić się od obowiązku płacenia na niego alimentów. Dziadkowie będą mogą bowiem uchylić się od płacenia alimentów na wnuki, jeżeli należycie wykażą, że nałożenie na nich takiego obowiązku byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jako przykład takiej sytuacji można podać taką, gdy dziadkowie mają na tyle niską emeryturę, że ledwo są w stanie zaspokoić swoje bieżące potrzeby i się utrzymać bądź np. przewlekle i ciężko chorują i nie są wstanie opłacać jeszcze wnuka. Każdorazowo Sąd prowadzący sprawę o zasądzenie alimentów od dziadków na wnuków badać będzie realne możliwości zarobkowe oraz sytuację finansową dziadków, a także faktyczne potrzeby wnuków znajdujących się w niedostatku.

Podsumowując, w określonych prawem przypadkach dochodzenia alimentów od dziadków jest jak najbardziej możliwe. Żeby je uzyskać trzeba oczywiście wystąpić do właściwego Sądu z powództwem o alimenty należycie uzasadniając swoje żądanie. W przypadku chęci wystąpienia z pozwem o alimenty od dziadków zachęcamy do skorzystania z porady prawnej adwokat Angeliki Rucińskiej, która specjalizuje się w prawie rodzinnym i pomoże jak najlepiej zabezpieczyć interesy osoby uprawnionej do alimentów.