Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu a warunkowe umorzenie postępowania.

Niestety, w dzisiejszych czasach dalej wielu kierowców wsiada za kierownicę pojazdu po spożyciu alkoholu. Mimo akcji społecznych i wzmożonych kontroli, liczba pijanych kierowców na drogach wciąż jest wysoka. Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu jest surowo karane. I słusznie, bowiem nietrzeźwi kierowcy są jedną z najczęstszych przyczyn wypadków drogowych, które kończą się utratą zdrowia, a w najgorszych przypadkach i życia.

Niejednokrotnie zdarzają się jednak i takie sytuacje, gdy po wieczornym spożyciu alkoholu na drugi dzień rano kierowca decyduje się na prowadzenie pojazdu, nie dostrzegając w swoim organizmie oznak spożycia alkoholu. Inaczej mówiąc, czuje się wypoczęty, nie ma zaburzeń mowy czy widzenia, zachowuje pełną świadomość i równowagę. Po rozpoczęciu podróży natrafia na rutynową kontrolę Policji i po przeprowadzeniu badania alkomatem okazuje się, że w wydychanym powietrzu jest dalej alkohol.

Czy w takiej sytuacji kierowca, który był przekonany o pełnym zmetabolizowaniu alkoholu w swoim organizmie, który nie spożywał go bezpośrednio przed podróżą, lecz np. dzień wcześniej poniesie odpowiedzialność karną? Jak się bronić w takiej sytuacji?

O tym dowiesz się z artykułu.

Czym się różni jazda po użyciu alkoholu od jazdy w stanie nietrzeźwości?

Na wstępie należy rozróżnić stan po użyciu alkoholu od stanu nietrzeźwości, albowiem od tego zależy przede wszystkim wymiar kary.

Stan po użyciu alkoholu to stan, w którym stężenie alkoholu we krwi kierowcy wynosi między 0,2 a 0,5 promila (0,1-0,25 mg alkoholu na 1 dm3 wydychanego powietrza). Wówczas mamy do czynienia z wykroczeniem, określonym w art. 87 kodeksu wykroczeń. Sprawca wykroczenia podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych. W razie popełnienia wykroczenia orzeka się również zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Stan nietrzeźwości to stan, w którym stężenie alkoholu we krwi kierowcy jest wyższe niż 0,5 promila alkoholu we krwi (powyżej 0,25 mg alkoholu na 1 dm3 wydychanego powietrza). W takiej sytuacji sprawca popełnia przestępstwo z art. 178 a kodeksu karnego, za które grozi kara pozbawienia wolności do lat 3 oraz zakaz prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata.

Nie ulega wątpliwości, że zakwalifikowanie czynu sprawcy jako przestępstwo rodzi poważne konsekwencje prawne. Czy można się jednak przed nimi w jakiś sposób uchronić, w sytuacji gdy osoba, która prowadziła pojazd mechaniczny nie wiedziała, że w jej organizmie znajduje się jeszcze alkohol, a sposób jej jazdy nie zagrażał bezpieczeństwu w ruchu drogowym?

Warto wiedzieć, że istnieje możliwość ubiegania się o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Warunkowe umorzenie postępowania – przesłanki.

Warunkowe umorzenie postępowania jest środkiem probacyjnym, który opiera się na zaniechaniu skazania i wymierzenia kary sprawcy winnemu popełnienia przestępstwa. Orzeczenie o warunkowym umorzeniu jest zawsze fakultatywne, tj. zależne od uznania sądu.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.k., Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Warto pamiętać jednak, że warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

W związku z powyższym o warunkowe umorzenie postępowania można ubiegać się, gdy:

1. sprawca przestępstwa nigdy nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne. Warunek uprzedniej niekaralności za przestępstwo umyślne ma charakter bezwzględny i nie zależy od stanu wiedzy sądu rozpoznającego sprawę.
2. czyn zagrożony jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat.
3. stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynu nie mogą być znaczne, co nie oznacza ich nieznaczności czy znikomości. Zawarte w art. 66 § 1.k.k. określenie „nie jest znaczny” nie ma tego samego znaczenia co termin „nieznaczny”, obejmując swoim zakresem wypadki o „średnim” stopniu zawinienia czy społecznej szkodliwości. W szczególności w wypadku społecznej szkodliwości czynu stopień ten musi być wyższy od „znikomego” – skutkującego, zgodnie z art. 1 § 2 k.k., brakiem przestępności czynu i koniecznością bezwarunkowego umorzenia postępowania (art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.). Takie oznaczenie stopnia społecznej szkodliwości czynu jako przesłanki warunkowego umorzenia postępowania pełni funkcję wyznaczającą granicę możliwej tolerancji dla sprawcy z punktu widzenia racjonalizacji sprawiedliwościowej i potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
4. brak wątpliwości co do okoliczności popełnienia czynu- chodzi o bezsporne ustalenie samego faktu popełnienia przestępstwa i jego okoliczności. Nie jest wystarczające samo przyznanie się sprawcy do popełnienia zarzucanego mu czynu. Podjęcie przez sąd prawidłowej decyzji w zakresie warunkowego umorzenia postępowania wymaga, aby stan faktyczny sprawy nie budził żadnych wątpliwości w świetle zebranego materiału dowodowego i dokonanej przez sąd jego ocen.
5. istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna wobec sprawcy przestępstwa, wyrażająca się w opartym na ocenie właściwości i warunków osobistych sprawcy oraz jego dotychczasowym sposobie życia przypuszczeniu, że sprawca pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. W orzecznictwie wskazuje się, że tylko sprawca, co do którego sąd nabierze przekonania, że rozpoznawany czyn był odosobnionym incydentem w jego życiu i można realnie zakładać, iż w przyszłości będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa, może skorzystać z dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania (wyrok SN z 11.01.2023 r., III KK 537/22, LEX nr 3509850).

Czy w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości można domagać się warunkowego umorzenia postępowania?

Tak, istnieje taka możliwość w przypadku spełnienia w/w przesłanek. O możliwości ubiegania się przez oskarżonego o czyn z art. 178a k.k. o warunkowe umorzenie postępowania karnego wypowiadały się również Sądy. W wyroku z dnia 7 września 2017 r. (sygn. akt XVII Ka 879/17) Sąd Okręgowy w Poznaniu podkreślił, że wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu nie może wynikać wyłącznie z faktu naruszenia jednej z podstawowych zasad obowiązujących w ruchu drogowym, tj. zasady trzeźwości. Takie stanowisko musiałoby bowiem co do zasady prowadzić do wyłączenia możliwości stosowania warunkowego umorzenia postępowania do jednej kategorii sprawców czynów zabronionych, tj. osób nietrzeźwych kierujących pojazdami niezależnie od indywidualnych okoliczności poszczególnych zdarzeń. Brak zaś ku temu podstawy prawnej. Jednocześnie stawiałoby to sprawców występku z art. 178a § 1 k.k. w sytuacji nieporównywalnie gorszej od osób dopuszczających się innych przestępstw o takim samym lub zbliżonym ustawowym zagrożeniu karą.

W związku z tym, chcąc ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania karnego w przypadku przestępstwa z art. 178a k.k., należy przede wszystkim dążyć do przekonania Sądu, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne, opisując szczegółowo wszelkie okoliczności zdarzenia i powołując się np. na niski poziom stężenia alkoholu w organizmie, fakt braku przewożenia innych osób, brak stworzenie zagrożenia na drodze, prawidłowa prędkość poruszania się pojazdem, na jakiej drodze poruszał się oskarżony, jaką przebył odległość do momentu zatrzymania, jakie były powody podjęcia decyzji o prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu, czy osoba w ogóle była świadoma i mogła być świadoma tego, że w jej organizmie nadal znajduje się alkohol.

Wszelkie wątpliwości w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania karnego pomoże rozwiać adwokat Angelika Rucińska prowadząca Kancelarię Adwokacką w mieście Poznań.