Jak udowodnić znęcanie psychiczne w małżeństwie?

Znęcanie psychiczne to jedna z najtrudniejszych do udowodnienia form przemocy w małżeństwie, która pozostawia ślady na psychice, a nie na ciele. Mimo że nie jest widoczne gołym okiem, jego skutki są równie destrukcyjne jak przemoc fizyczna. Udowodnienie znęcania psychicznego wymaga jednak wiedzy, precyzyjnego działania i odpowiednich dowodów, które można przedstawić w sądzie. 

W tym artykule omówimy:

1. Czym jest znęcanie psychiczne?
2. Przykłady zachowań, które mogą być uznane za znęcanie psychiczne
3. Jakie dowody mogą potwierdzić znęcanie psychiczne?
4. Wpływ znęcania psychicznego na sprawę rozwodową
5. Zakaz zbliżania się, kontaktowania i nakaz opuszczenia lokalu
6. Jak postępować, jeśli jesteś ofiarą znęcania psychicznego?

Czym jest znęcanie psychiczne?

Znęcanie psychiczne to długotrwałe i systematyczne działanie mające na celu wywołanie u drugiej osoby poczucia niższości, bezradności, strachu lub psychicznego dyskomfortu. Może przybierać różne formy, od werbalnych ataków po manipulację emocjonalną. Znęcanie jest uznawane za przestępstwo uregulowane w art. 207 Kodeksu karnego.

Przykłady zachowań, które mogą być uznane za znęcanie psychiczne

Znęcanie psychiczne to forma przemocy, która polega na systematycznym niszczeniu psychiki ofiary. Poniżej przedstawiam przykłady zachowań, które mogą być uznane za znęcanie psychiczne w relacjach małżeńskich lub rodzinnych:

1. Upokarzanie i obrażanie

• Publiczne poniżanie lub krytykowanie (np. w obecności dzieci, rodziny lub znajomych).
• Wyśmiewanie wyglądu, umiejętności, pracy lub osiągnięć.
• Wyzywanie, używanie obraźliwych określeń, np. „jesteś nikim”, „do niczego się nie nadajesz”.

2. Kontrolowanie i ograniczanie wolności

• Izolowanie ofiary od rodziny i znajomych (np. „Nie wolno ci spotykać się z matką/sąsiadką”).
• Zabranianie podejmowania decyzji dotyczących życia codziennego, pracy czy finansów.
• Monitorowanie działań ofiary, np. sprawdzanie telefonu, maili, czy lokalizacji.

3. Manipulacja emocjonalna

• Wzbudzanie poczucia winy za problemy w związku lub rodzinie.
• Ignorowanie potrzeb emocjonalnych ofiary, np. celowe lekceważenie jej uczuć.
• Gaslighting – wmawianie ofierze, że jej percepcja rzeczywistości jest błędna (np. „Nic takiego się nie stało, wymyślasz sobie”).

4. Groźby i zastraszanie

• Groźby dotyczące rozwodu, odebrania dzieci, zniszczenia kariery zawodowej itp.
• Grożenie przemocą fizyczną, nawet bez jej realizacji.
• Groźby samobójstwa jako forma manipulacji („Jak odejdziesz, to się zabiję”).

5. Ekonomiczne znęcanie się

• Odmawianie ofierze dostępu do wspólnych pieniędzy.
• Kontrolowanie wydatków w sposób nieuzasadniony, np. zabieranie pieniędzy, uniemożliwianie pracy zarobkowej.
• Wmawianie ofierze, że nie ma prawa do majątku wspólnego, że nic nie jest jej.

6. Ignorowanie (karanie milczeniem) i wykluczanie

• Celowe ignorowanie ofiary przez dłuższy czas (tzw. „ciche dni”).
• Wykluczanie z ważnych decyzji rodzinnych lub traktowanie jak osoby niewidzialnej.

7. Stała krytyka i poniżanie

• Krytykowanie każdej decyzji, wyboru czy działania ofiary, niezależnie od ich znaczenia.
• Wmawianie, że ofiara jest ciężarem dla rodziny, np. „Gdyby nie ty, mielibyśmy lepsze życie”.

8. Celowe wywoływanie konfliktów

• Podsycanie konfliktów w rodzinie lub w pracy ofiary, aby wzbudzić w niej poczucie winy.
• Tworzenie napiętej atmosfery w domu poprzez prowokowanie kłótni o błahostki.

9. Podważanie kompetencji rodzicielskich lub zawodowych

• Wmawianie, że ofiara nie nadaje się na rodzica, np. „Z ciebie jest najgorsza matka/ojciec na świecie”.
• Krytykowanie pracy ofiary, np. „Twoja praca jest bezwartościowa”.

10. Używanie dzieci jako narzędzia presji

• Manipulowanie dziećmi przeciwko ofierze, np. „Twoja matka/ojciec chce nas zniszczyć”.
• Groźby odebrania dzieci lub ich wywiezienia bez zgody ofiary.

Te zachowania mogą występować pojedynczo lub w kombinacji, ale zawsze prowadzą do pogorszenia samopoczucia psychicznego ofiary, obniżenia jej samooceny i poczucia bezradności.

Jakie dowody mogą potwierdzić znęcanie psychiczne?

Udowodnienie znęcania psychicznego wymaga zgromadzenia odpowiednich dowodów, które pokażą skalę problemu i jego wpływ na ofiarę. Do takich dowodów należą:

• Nagrania audio lub wideo – rozmowy, w których małżonek obraża, grozi lub poniża.
• Wiadomości tekstowe, e-maile, listy – zawierające obraźliwe treści lub groźby.
• Zeznania świadków – osób, które były świadkami takich zachowań, np. członków rodziny, sąsiadów lub znajomych.
• Zaświadczenia lekarskie lub psychologiczne – dokumentujące skutki przemocy psychicznej, takie jak depresja, nerwica czy zaburzenia lękowe.
• Dziennik zdarzeń – zapis incydentów, dat, miejsc i opisów sytuacji.

Wpływ znęcania psychicznego na sprawę rozwodową

W sprawie rozwodowej znęcanie psychiczne ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza gdy chodzi o ustalenie winy za rozpad pożycia małżeńskiego. Pisaliśmy o tym https://rucinska-adwokat.pl/rozwody-i-sprawy-rodzinne/przemoc-psychiczna-i-fizyczna-w-malzenstwie-a-rozwod/  Jeśli uda się udowodnić, że jeden z małżonków stosował przemoc psychiczną, sąd może orzec rozwód z jego wyłącznej winy. Takie orzeczenie ma wpływ na:

• Podział majątku – w niektórych przypadkach może to wpłynąć na sposób podziału.
• Alimenty na małżonka – małżonek, który ponosi winę, może być zobowiązany do płacenia alimentów drugiej stronie, jeśli ta znalazła się w trudnej sytuacji życiowej.
• Opiekę nad dziećmi – sąd weźmie pod uwagę, czy osoba stosująca przemoc psychiczną jest w stanie zapewnić dzieciom odpowiednie warunki wychowawcze.

Zakaz zbliżania się, kontaktowania i nakaz opuszczenia lokalu

Osoby doświadczające przemocy psychicznej mogą ubiegać się o środki ochrony prawnej, takie jak:

• Zakaz zbliżania się i kontaktowania – sąd może zakazać sprawcy zbliżania się na określoną odległość oraz kontaktowania się z ofiarą w jakiejkolwiek formie.

• Nakaz opuszczenia wspólnego mieszkania – w przypadku poważnego zagrożenia zdrowia lub życia, sąd może zobowiązać sprawcę do opuszczenia wspólnego lokalu.

Aby uzyskać takie środki, należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu. Warto też złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 207 Kodeksu karnego.

Jak postępować, jeśli jesteś ofiarą znęcania psychicznego?

Jeśli doświadczasz przemocy psychicznej:

• Skontaktuj się z adwokat Angeliką Rucińską specjalizującą się w takich sprawach.
• Udokumentuj wszystkie przypadki przemocy.
• Zgłoś sytuację na policję lub do prokuratury.
• Poszukaj wsparcia psychologicznego i emocjonalnego.

Adwokat Angelika Rucińska specjalizuje się w sprawach rodzinnych, w tym przypadkach znęcania psychicznego i przemocy domowej. Jeśli potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z adwokatem, by uzyskać profesjonalne wsparcie i ochronę prawną. Pamiętaj, że prawo stoi po stronie ofiar przemocy i zapewnia narzędzia do skutecznej obrony przed sprawcą.