Kiedy można złożyć pozew o obniżenie alimentów i z jakich elementów się składa.

Po rozpoznaniu sprawy o rozwód (jeżeli toczyła się pomiędzy małżonkami posiadającymi wspólne małoletnie dzieci) lub sprawy o alimenty, sąd wydaje wyrok, w którym określa wysokość miesięcznej renty alimentacyjnej przysługującej uprawnionemu od zobowiązanego. Pamiętać jednak należy, że wysokość ustalonych przez Sąd alimentów może ulec zmianie. Oznacza to, że w pewnych sytuacjach istnieje możliwość podwyższenia bądź obniżenia zasądzonych przez Sąd alimentów, a nawet stwierdzenia ustania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego. O tym, kiedy można starać się o obniżenie zasądzonych prawomocnym wyrokiem sądu alimentów mowa będzie w dalszej części artykułu.

Kiedy można dochodzić obniżenia alimentów?

Jak wskazano wyżej, zasądzenie przez sąd określonej sumy pieniężnej tytułem renty alimentacyjnej na rzecz uprawnionego nie oznacza, że w przyszłości kwota ta nie może ulec zmianie. Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. W przepisie tym mowa jest o “zmianie stosunków”. Przez pojęcie “stosunków” w tym wypadku należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu, tj. możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Powyższe wiąże się więc z koniecznością porównania stanu istniejącego w chwili uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich obniżeniu. Warunkiem obniżenia alimentów jest wykazanie, że np. od momentu wydania orzeczenia zasądzającego alimenty możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego uległy pogorszeniu lub sytuacja finansowa uprawnionego polepszyła się, bądź też zmniejszyły się jego usprawiedliwione potrzeby.

Przykład:

1. zobowiązany do alimentów w chwili wydania orzeczenia zarabiał 5.000,00 zł. Na skutek długotrwałej choroby i utraty pracy jego możliwości majątkowe uległy znacznemu zmniejszeniu. Powyższe stanowi podstawę do złożenia pozwu o obniżenie alimentów.
2. uprawniony do alimentów uczęszczał do drogiego prywatnego przedszkola, nadto wymagał specjalistycznego żywienia. Po pewnym czasie rozpoczął edukację w państwowej szkole, nadto nie potrzebował już specjalnego wyżywienia, spożywając obiady w szkole. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego uległy więc znacznemu obniżeniu, co również stanowić może podstawę do złożenia przez zobowiązanego pozwu o obniżenie alimentów.
3. uprawniony do alimentów podjął pracę zarobkową po ukończeniu szkoły, w związku z czym posiada środki umożliwiające mu zaspokojenie większości potrzeb życiowych. Jego sytuacja finansowa uległa więc polepszeniu, co może stanowić przesłankę do wytoczenia powództwa o obniżenie alimentów.
4. zobowiązanemu do alimentów urodziło się kolejne dziecko, przez co zmniejszyły się jego dotychczasowe możliwości finansowe. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że urodzenie się kolejnego dziecka zobowiązanego może stanowić zmianę stosunków, o której mowa w art. 138 k.r.o.

Ważne! Rozpoznając sprawę o obniżenie alimentów, Sąd bada zawsze przyczynę zmiany stosunków. Jeżeli np. do zmniejszenia możliwości zarobkowych zobowiązanego dochodzi na skutek celowego zwolnienia się z pracy lub zmiany zatrudnienia na mniej zyskowne, wówczas sąd może nie orzec o obniżeniu alimentów.

Pamiętać również należy, że osiągnięcie przez dziecko pełnoletności nie stanowi automatycznie podstawy do obniżenia alimentów.

Podsumowując, aby rozważyć w ogóle możliwość obniżenia alimentów najpierw musi zostać wydany wyrok ustalający ich wysokość. Następnie należy ocenić, czy doszło do istotnej zmiany stosunków, uzasadniającej obniżenie renty alimentacyjnej. Dopiero wówczas osoba zobowiązana do alimentacji, powinna złożyć do sądu pozew o obniżenie zasądzonych wcześniejszym orzeczeniem alimentów.

Wymogi formalne pozwu.

Jak wskazano wyżej, do obniżenia alimentów może dojść poprzez złożenie do sądu pozwu. Pozew o obniżenie alimentów, jak każde pismo procesowe, musi spełniać ogólne warunki, wymienione w art. 126 § 1 k.p.c. Oznacza to, że sporządzając pozew o obniżenie alimentów w pierwszej kolejności musimy określić w nim następujące kwestie:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowany- pozew o obniżenie alimentów należy złożyć sądu rejonowego wydziału rodzinnego, według miejsca zamieszkania uprawnionego do pobierania alimentów,
2. oznaczenie stron postępowania – konieczne jest podanie imienia i nazwiska powoda (zobowiązany z tytułu alimentów) oraz pozwanego (uprawniony do alimentów), ich adresy zamieszkania, PESEL powoda, a w przypadku, gdy reprezentuje nas pełnomocnik również jego imię i nazwisko oraz adres zamieszkania lub siedziby,
3. oznaczenie rodzaju pisma– niezbędne jest zaznaczenie w treści pisma “Pozew o obniżenie alimentów”,
4. osnowa wniosku – tzn. merytoryczna treść pozwu o obniżenie alimentów, z której wynika, czego powód domaga się w postępowaniu sądowym,
5. wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów- w pozwie o obniżenie alimentów niezbędne jest wskazanie konkretnych okoliczności faktycznych, które popierają nasze żądanie oraz przedstawienie dowodów, za pośrednictwem których owe fakty możemy wykazać (domagając się obniżenia alimentów wskazujemy fakty wykazujące zmianę stosunków, np. utratę zatrudnienia przez zobowiązanego, choroba zobowiązanego, uniemożliwiająca wykonywanie pracy zarobkowej, zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz przedstawiamy dowód na poparcie naszych faktów, np. zaświadczenie o zarobkach, historię choroby, rachunki przedstawiające aktualne koszty utrzymania uprawnionego),
6. podpis powoda lub jego pełnomocnika,
7. wymienienie załączników, które należy ponadto dołączyć do pozwu o obniżenie alimentów.

Warto pamiętać również, że zgodnie z treścią art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. w pozwie należy zawrzeć informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

WAŻNE! Pozew o obniżenie alimentów podlega opłacie stałej lub stosunkowej, w zależności od wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z treścią art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1. do 500 złotych – w kwocie 30 złotych,
2. ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych,
3. ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych,
4. ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych,
5. ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych,
6. ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych,
7. ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Wartość przedmiotu sporu stanowi natomiast różnica między zasądzoną wcześniej kwotą alimentów a żądaną przez powoda ich obniżką za 12 miesięcy.

Przykład: Alimenty wynosiły dotychczas 1.000,00 zł, powód domaga się ich obniżenia do kwoty 600,00 zł. Różnica stanowi więc 400,00 zł. Wartość przedmiotu sporu kształtować się będzie w wysokości 4.800,00 zł (400,00 zł x 12 miesięcy = 4.800,00 zł). Zgodnie z powyższym opłata od pozwu wynosić będzie 400,00 zł.

Do pozwu należy dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej.

Wniosek o zabezpieczenie.

Sporządzając pozew o obniżenie alimentów powód może również zawrzeć w nim wniosek o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania postępowania sądowego poprzez zobowiązanie powoda do łożenia tytułem obniżonych alimentów na rzecz uprawnionego dochodzonej pozwem kwoty, w miejsce alimentów zasądzonych poprzednio prawomocnym orzeczeniem sądu. Udzielenie takiego zabezpieczenia przez sąd pozwoli zobowiązanemu na uniknięcie regulowania alimentów w dotychczasowej wysokości.

Co do zasady udzielenia zabezpieczenia powód może żądać wówczas, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Istotnym jest, że w toku postępowania sąd w pierwszej kolejności rozstrzyga wniosek o zabezpieczenie sformułowany w pozwie, co ma na celu ustabilizowanie sytuacji stron w procesie.

Załączniki.

Warto zaznaczyć, że powód do pozwu o obniżenie alimentów powinien dołączyć m.in.:

• potwierdzenie uiszczenia opłaty od pozwu,
• odpis skrócony aktu urodzenia uprawnionego,
• dokumenty, na które powoływał się powód w treści pozwu,
• odpis pozwu dla pozwanego wraz z załącznikami.

Podsumowując, pozew o obniżenie alimentów powinien spełniać szereg wymogów formalnych, których niezachowanie skutkować może zwrotem pisma przez sąd. Oprócz koniecznych elementów, w pozwie o obniżenie alimentów należy w sposób precyzyjny wykazać przyczyny uzasadniające zmianę stosunków, których prawidłowe sformułowanie umożliwi pełne odzwierciedlenie interesów powoda. W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości, zachęcamy do skorzystania z porady prawnej adwokat Angeliki Rucińskiej, która zajmuje się sporządzaniem pozwów o obniżenie alimentów w sposób zapewniający zadbanie o interesy klienta.