Złamane serce, kochanka i rozwód – czy za zdradę należy się zadośćuczynienie?

Rozpad małżeństwa niemal zawsze wiąże się z trudnymi emocjami. Jednak gdy w tle pojawia się zdrada – a więc złamanie zaufania i naruszenie podstawowej lojalności małżeńskiej – pojawia się pytanie: czy oprócz rozwodu osoba zdradzona może domagać się również zadośćuczynienia? Czy zdrada to tylko moralna porażka, czy także delikt cywilny? Czy prawo przewiduje rekompensatę za ból i cierpienie spowodowane niewiernością współmałżonka?

Zdrada jako przyczyna rozwodu – co mówi prawo?

Zgodnie z art. 56 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonek może żądać rozwodu, jeżeli nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Zdrada – zarówno fizyczna, jak i emocjonalna – często prowadzi do zerwania więzi uczuciowej, fizycznej i gospodarczej, czyli więzi, których zerwanie jest niezbędne do orzeczenia przez sąd rozwodu.

Choć w Polsce nie istnieje formalna „wina zdrady” jako oddzielna kategoria prawna, to w praktyce sądowej niewierność jednego z małżonków bardzo często prowadzi do uznania go za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. To z kolei ma istotne konsekwencje – chociażby w kontekście alimentów dla byłego małżonka czy podziału majątku.

Więcej na temat zdrady w małżeństwie możesz przeczytać tutaj.

Czym jest zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej za krzywdę niemajątkową – czyli taką, której nie da się zmierzyć w złotówkach, jak np. cierpienie fizyczne, ból psychiczny, upokorzenie czy utrata poczucia bezpieczeństwa.

W polskim prawie zadośćuczynienie reguluje art. 448 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w przypadku naruszenia dóbr osobistych (np. godności, prywatności, dobrego imienia), osoba poszkodowana może żądać od sprawcy odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Zadośćuczynienie pełni funkcję:

• naprawczą
• kompensacyjną

Jej celem jest nie tylko złagodzić cierpienie osoby poszkodowanej, ale też pełnić funkcję prewencyjną wobec sprawcy i społeczną: pokazując, że naruszenie cudzych dóbr osobistych nie pozostaje bez konsekwencji.

Zadośćuczynienie za zdradę – czy to możliwe?

To pytanie pojawia się coraz częściej – zwłaszcza w dobie rozwodów „medialnych”, ujawnianych zdrad i upubliczniania dramatów rodzinnych. Czy osoba zdradzona ma prawo dochodzić rekompensaty za cierpienie moralne przed sądem cywilnym?

• KIEDYŚ: Jeszcze do niedawna można było spotkać orzeczenia, w których sądy zasądzają zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych w związku ze zdradą małżonka.
• OBECNIE: Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2018 r. (sygn. IV CNP 31/17) Sąd Najwyższy uznał, że zdrada małżeńska i narodziny pozamałżeńskiego dziecka nie mogą być podstawą dochodzenia zadośćuczynienia od zdradzającego małżonka i jego partnera w trybie ochrony dóbr osobistych.

A co z kochanką? Czy można ją pozwać?

Pytanie to pojawia się zaskakująco często, zwłaszcza w kontekście medialnych historii. Jednak również i tutaj odpowiedź prawa jest jednoznaczna: nie można skutecznie pozwać osoby trzeciej (kochanki, kochanka) za sam fakt zdrady małżeńskiej.

!!! Prawo cywilne nie przewiduje bowiem obowiązku lojalności wobec małżonka ze strony osób trzecich. !!!

Odpowiedzialność odszkodowawcza lub zadośćuczynieniowa może istnieć wyłącznie wtedy, gdy dochodzi do bezprawnego naruszenia dóbr osobistych – np. poprzez zniesławienie, uporczywe nękanie, publikację kompromitujących materiałów itp. Samo utrzymywanie relacji intymnej z osobą będącą w związku małżeńskim nie stanowi podstawy odpowiedzialności cywilnoprawnej.

Więcej na temat zdrady emocjonalnej a rozwodu przeczytasz tutaj.

Dlaczego nie należy się zadośćuczynienie?

• Zdrada leży w sferze prywatnej – wolność osobista chroniona jest Konstytucją i kodeksem cywilnym.
• Tworzenie sankcji cywilnych za zdradę byłoby nadmierną ingerencją w życie intymne i uczuciowe obywateli.
• Prawo rodzinne już reguluje konsekwencje niewierności – przede wszystkim poprzez rozwód i ewentualne alimenty.

Co może zrobić osoba zdradzona?

Osoba zdradzona może:

• wystąpić o rozwód z winy współmałżonka;
• żądać alimentów na swoją rzecz w przypadku pogorszenia sytuacji materialnej po rozwodzie (jeśli nie była winna);
• dochodzić podziału majątku i uregulowania spraw majątkowych;
• wyjątkowych sytuacjach – dochodzić roszczeń cywilnych, jeśli doszło do innych deliktów (np. zniesławienia, nękania, naruszenia prywatności).

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zdrady małżeńskiej a odwołanie darowizny, kliknij tutaj.

Podsumowanie – czy za zdradę należy się zadośćuczynienie?

Zdrada jest bolesnym doświadczeniem, ale nie stanowi podstawy do dochodzenia zadośćuczynienia na drodze prawnej. Polska doktryna i orzecznictwo są w tej sprawie jednoznaczne: zdrada to nie delikt, a wyłącznie przyczyna rozpadu związku, mająca znaczenie głównie w kontekście orzekania o winie przy rozwodzie.

Jeśli znajdujesz się w trudnej sytuacji życiowej związanej z rozpadem małżeństwa, warto skonsultować się z adwokatem, który pomoże ocenić Twoją sytuację prawną i doradzi, jakie kroki możesz podjąć, by zabezpieczyć swoje interesy – również majątkowe i alimentacyjne.

Potrzebujesz pomocy adwokata?

Jeśli jesteś w sytuacji rozwodowej, zostałeś zdradzony lub zastanawiasz się, czy warto dochodzić zadośćuczynienia – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką ARTEM adw. Angeliki Rucińskiej. Pomożemy ocenić Twoją sytuację i wspólnie opracujemy strategię działania – z uwzględnieniem zarówno aspektów emocjonalnych, jak i prawnych.