Kiedy zdecydować się na rozwód a kiedy na separację?

W dzisiejszych czasach najczęstszą przyczyną kryzysu w małżeństwie (poza oczywiście zdradą czy alkoholizmem małżonka) są kłótnie, brak wzajemnego zrozumienia, odmienne cele życiowe – te problemy dotykają obecnie coraz więcej związków. Niektórym parom udaje się przezwyciężyć trudności i odbudować nadszarpnięte więzi, innym problemy te uświadamiają, że dotychczasowa relacja jest jedynie fikcją. Konsekwencją tego jest decyzja o zakończeniu związku. I tu pojawia się zasadnicze pytanie – czy złożyć do sądu od razu pozew o rozwód czy może najpierw pozew o separację?

Jakie przesłanki muszą się ziścić, by Sąd orzekł rozwód, a jakie, gdy chcemy separacji? Kiedy zdecydować się na rozwód, a kiedy na separację? O tym dowiesz się z niniejszego artykułu.

Rozwód i separacja a rozkład pożycia małżeńskiego.

Zanim przejdę do odpowiedzi na pytanie, kiedy zdecydować się na rozwód, a kiedy na separację, warto najpierw ustalić, jakie przesłanki w ogóle muszą zaistnieć, by Sąd wydał którekolwiek z tych orzeczeń.

Istota wspólnego pożycia małżonków opiera się na istnieniu między nimi trzech podstawowych więzi- duchowej, fizycznej i gospodarczej. Wymienione więzi stanowią cel małżeństwa i umożliwiają realizację jego podstawowych zadań.

Więź duchowa (uczuciowa) to zespół wzajemnych uczuć miłości i przywiązania, których dalszymi skutkami są szacunek, zaufanie, szczerość, lojalność, wyrozumiałość, respektowanie osobistych cech małżonka, uwzględnianie jego osobistych potrzeb oraz gotowość do ustępstw oraz kompromisów. Badanie sfery uczuciowej w trakcie trwania procesu rozwodowego powinno się odbywać drogą wnioskowania o jej stanie z postępowania małżonków, z uwzględnieniem zachowań, jakie powinny mieć miejsce przy prawidłowym pożyciu małżeńskim.

Więź fizyczna objawia się w zbliżeniach fizycznych małżonków, wspólnym pożyciu fizycznym i zaspokajaniu swoich potrzeb seksualnych. Dotyczy więc sfery intymnej, seksualnej, cielesnej łączącej małżonków. Wspólne pożycie fizyczne obejmuje utrzymywanie stosunków seksualnych między małżonkami, ale również inne zachowania wskazujące na intymny charakter relacji (trzymanie się za dłonie, przytulanie, pocałunki, czy innego rodzaju okazywanie sobie czułości i bliskości).

Pożycie małżeńskie w dziedzinie gospodarczej objawia się w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, w zamieszkiwaniu razem, posiadaniu wspólnego majątku, przygotowywaniu i wspólnym spożywaniu posiłków, itp.

Sąd może rozwiązać małżeństwo przez rozwód albo orzec separację jedynie w sytuacji, gdy wszystkie wskazane wyżej trzy więzi małżeńskie ulegną zupełnemu rozkładowi. Co to oznacza? Rozkład pożycia małżeńskiego stron ma charakter zupełny jeżeli ustały więzi fizyczne, duchowe i gospodarcze małżonków. Wychodząc bowiem z założenia, że wspólne pożycie w rozumieniu art. 23 k.r.o. polega na duchowej, fizycznej oraz gospodarczej więzi małżonków, Sąd Najwyższy uznał, że rozkład pożycia jest zupełny dopiero wtedy, gdy uległy zerwaniu wszystkie wyżej wymienione więzi łączące małżonków.

Dla orzeczenia przez Sąd separacji wystarczające jest zaistnienie tylko przesłanki zupełności rozkładu pożycia małżeńskiego stron. Inaczej niż w przypadku rozwodu, przesłanką pozytywną separacji nie jest trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego, albowiem separacja może doprowadzić jeszcze do pojednania małżonków lub przynajmniej dać czas małżonkom na ułożenie swoich relacji osobistych i majątkowych na wypadek, gdyby powrót do wspólnego pożycia okazał się niemożliwy. W konsekwencji orzekając o separacji, sąd nie bada, czy zupełny rozkład pożycia nosi cechy trwałości.

W przypadku złożenia pozwu o rozwód Sąd musi zbadać, czy między małżonkami doszło nie tylko do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, ale również czy rozkład ten ma charakter trwały. Rozkład pożycia jest natomiast trwały, gdy ocena oparta na doświadczeniu życiowym pozwala przyjąć, że na tle okoliczności konkretnej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy mieć przy tym na uwadze indywidualne cechy charakteru małżonków. Zwykle ocena, czy rozkład pożycia jest zupełny, może być dokonana po upływie dłuższego czasu, gdyż rozkład jest zjawiskiem ewoluującym. Z reguły przy ocenie trwałości rozkładu bierze się pod uwagę długotrwałość rozpadu. Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym. Sąd nie może zatem orzec rozwodu tak długo, jak długo nie stwierdzi zaniku pożycia małżeńskiego wykazującego cechy zupełności i trwałości.

Warto pamiętać, że orzeczenie separacji ma co do zasady takie skutki, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, z pewnymi jednak wyjątkami. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć nowego małżeństwa. Jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy. Małżonek nie może również zmienić dotychczasowego nazwiska.

Kiedy rozwód, a kiedy separacja?

Jeżeli jesteś przekonany, że twój związek małżeński od dawna jest jedynie fikcją, a ciebie i małżonka nie łączą już żadne więzi małżeńskie, nie darzysz partnera jakimkolwiek uczuciem i nie istnieją żadne widoki na uratowanie związku, wówczas powinieneś zdecydować się na rozwód. Dzięki temu będziesz mógł zamknąć pewnie etap w życiu na dobre i otworzyć się na nowe relacje.

Jeżeli jednak czujesz, że istnieje szansa na uratowanie związku, że możesz jeszcze dojść do porozumienia z partnerem, chcesz sobie dać czas na wspólną terapię czy chociażby na ułożenie swoich relacji osobistych i majątkowych na wypadek definitywnego zakończenia małżeństwa, wówczas warto rozważyć separację. Dla wielu par separacja jest właśnie pierwszym krokiem poprzedzającym definitywne zakończenie małżeństwa, pozwalającym na złapanie oddechu, poczynienie jakichś refleksji nad dotychczasowym życiem.

Separacja jest również dobrym rozwiązaniem dla par, które chcą żyć oddzielnie, ale jednocześnie chcą przestrzegać swoich wierzeń religijnych. W przeciwieństwie do rozwodu, orzeczenie separacji jest odwracalne, co oznacza, że na zgodny wniosek stron Sąd orzeka o zniesieniu separacji i małżonkowie kontynuują związek małżeński bez konieczności ponownego brania ślubu.

W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości, zachęcamy do skorzystania z porady prawnej adwokat Angeliki Rucińskiej, która specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego.